Dobry rozrzutnik obornika musi nie tylko wydajnie i równomiernie rozrzucić nawóz, ale także charakteryzować się wytrzymałym podwoziem i mocną konstrukcją, która sprosta pracy w trudnych warunkach.

Pronar produkuje wiele modeli rozrzutników. Bogata oferta firmy umożliwia ich dopasowanie m.in. do areału gospodarstwa czy posiadanego już parku maszynowego. Wspólną cechą wszystkich rozrzutników Pronaru jest stabilna i zwarta konstrukcja, która znakomicie sprawdza się podczas eksploatacji. Jednak szczególne zainteresowanie rolników wzbudza ich wysoka wydajność, co przy zwiększającej się każdego roku liczbie gospodarstw z dużym pogłowiem zwierząt ma bardzo istotne znaczenie.

Ze względu na przewożenie rozrzutnikami bardzo dużych ilości obornika i innych ładunków, jednym z najważniejszych ich elementów jest układ jezdny. Obserwowana na rynku tendencja rozwoju tych maszyn, widoczna również w produkcji Pronaru, dąży do ograniczenia liczby osi. Do niedawna rozrzutniki o średniej ładowności dostępne były niemal wyłącznie z układem jezdnym typu tandem. Obecnie część producentów, w tym też Pronar, oferuje linię rozrzutników na pojedynczej osi wraz z kołami o dużej średnicy.

Takie koła, w połączeniu z odpowiednim bieżnikiem ogumienia, o wiele lepiej spełniają swoje zadanie. Po pierwsze, zastosowanie dużych pojedynczych kół zmniejsza zapotrzebowanie na moc, co wynika z niższych oporów toczenia. Drugą zaletą tego rozwiązania jest łatwiejsze manewrowanie maszyną oraz wyeliminowanie spychania podłoża podczas skrętów. Mimo to, układy jezdne typu tandem nadal mają zwolenników. Pronar produkuje rozrzutniki zarówno jednoosiowe (N161, NV161/1, NV161/2, NV161/3, NV161/4, NV161/5), jak i na zawieszeniu tandem (N262, N262/1, N162/2).

Układ jezdny typu tandem, dzięki znacznie mniejszej średnicy kół, mieści się pod skrzynią ładunkową, co nie wpływa na ograniczenie jej szerokości. Kolejną zaletą tego typu zawieszenia, jest wysoka stabilność rozrzutnika podczas jazdy. Wynika to z faktu, że jest ono resorowane, co znacznie poprawia komfort użytkowania i bezpieczeństwo transportu. Natomiast w jednoosiowych rozrzutnikach obornika serii NV zastosowano amortyzowane dyszle z górnym lub dolnym zaczepem (Ø40, Ø50, K80).

Dla trwałość skrzyń ładunkowych bardzo duże znaczenie ma jakość i grubość zastosowanej do ich produkcji blachy. W przypadku maszyn Pronaru serii N ściany mają grubość 3 mm, a podłoga – 4 mm. Natomiast w rozrzutnikach serii NV zarówno podłoga, jak i ściany są wykonane z wysokiej jakości blachy o grubości 4 mm.

Kształt skrzyń ładunkowych rozrzutników jednoosiowych serii NV został tak dopasowany, że mieści się ona pomiędzy wysokimi kołami. Wąska i długa skrzynia dobrze współgra z dwuwalcowym adapterem rozrzutu i jest na tyle głęboka, aby osiągnąć dużą objętość. Umieszczenie platformy załadunkowej między kołami bezpośrednio nad osią daje dodatkowy pozytywny efekt w postaci obniżenia środka ciężkości oraz wysokości załadunku. Pozwala to wykorzystać do napełniania rozrzutnika mini ładowarkę bądź mały ciągnik z ładowaczem czołowym. Podczas załadunku istnieje ryzyko, że operator zawadzi o krawędź skrzyni ładunkowej i uszkodzi ją. Aby temu zapobiec, w rozrzutnikach Pronaru mocuje się drewnianą listwę, która chroni górną krawędź.

Jednym z najważniejszym elementów wyposażenia skrzyni ładunkowej jest przenośnik łańcuchowy. W rozrzutnikach o średniej ładowności zwykle stosowany jest przenośnik podwójny, złożony z dwóch przenośników zajmujących połowę szerokości przestrzeni ładunkowej – na każdy z nich przypadają dwa łańcuchy połączone poprzecznymi listwami. Hydrauliczny napęd łańcuchów w rozrzutnikach Pronaru (wyposażenie standardowe) pozwala na bezstopniową regulację prędkości przesuwu.

W rozrzutnikach serii NV szczególną uwagę zwrócono na zabezpieczenie przewożonego materiału. Do tego celu służy zasuwa i osłony adaptera. Pierwsza z nich ma postać płyty wsuwanej między walce adaptera a skrzynię ładunkową. Jej zadaniem jest zabezpieczenie adaptera przed naporem nawozu podczas transportu i uruchamiania walców. Element ten ma bardzo duże znaczenie dla trwałości maszyny ze względu na silne przeciążenia, na które narażony jest cały mechanizm przeniesienia napędu podczas uruchamiania adaptera bezpośrednio obciążonego obornikiem. Głównym zadaniem zasuwy jest jednak zabezpieczenie przed zanieczyszczeniem drogi wypadającym ładunkiem, np. nawozem. Dzięki temu, że podczas pracy zasuwa jest wysunięta do góry, stanowi ona także ochronę ciągnika przed odpryskami roztrząsanego obornika. Zewnętrzne osłony adaptera przeciwdziałają z kolei gubieniu resztek obornika pozostałych na adapterze.

Kluczowym mechanizmem każdego rozrzutnika, wpływającym na jakość oraz wydajność pracy, jest adapter rozrzutu. Adaptery można podzielić na dwa główne typy – poziome i pionowe. Pierwszy z nich jest wyposażony w dwa poziome walce, ale w przypadku maszyn średniej wielkości nie spotkamy go w formie tradycyjnej. W rozrzutnikach Pronaru serii NV walce poziome są wykorzystywane nie jako samodzielne elementy, lecz w połączeniu z tarczami rozrzucającymi. W tym wypadku walce są odpowiednio osłonięte – z otwartą jedynie dolną częścią zabudowy. Ich zadaniem nie jest rozrzucanie, a jedynie rozluźnienie nawozu i podanie go na tarcze rozrzucające. Pozwala to na stosowanie w nawożeniu nie tylko obornika, ale też wapna, kompostu, pozostałości z biogazowni itp. Ogromną zaletą takiego zespołu rozrzucającego jest szerokość pracy, która dochodzi (w zależności od rodzaju nawożenia) nawet do 25 metrów. Taką szerokość roboczą osiąga rozrzutnik Herkules N262.

Najpopularniejsze adaptery pionowe mogą mieć dwa lub cztery walce. Adapter czterowalcowy sprawdza się przy szerokopasmowym rozrzucaniu każdego rodzaju obornika. Natomiast adapter dwuwalcowy jest bardziej uniwersalny, dlatego za jego pomocą można rozrzucać także kompost i torf, a nawet wapno.

Duża możliwość wyboru spośród wielu modeli rozrzutników Pronaru i różnorakie rozwiązania techniczne zastosowane w ich konstrukcji pozwalają na optymalne dopasowanie maszyny do potrzeb każdego gospodarstwa. Przy wyborze rozrzutnika w pierwszej kolejności należy zdecydować o wielkości potrzebnej maszyny. Następnie – o sposobie jego wykorzystania i rodzaju skrzyni ładunkowej oraz adaptera, który ma decydujący wpływ na wydajność i jakość pracy. Należy też pamiętać o zapotrzebowaniu na moc ciągnika, z którym rozrzutnik współpracuje.